Bilgisayar virüsleri ve zararlı yazılımlar (malware) oldukça geniş bir konudur ve farklı türleri, çalışma prensipleri ve korunma yöntemleri vardır. İşte bilgisayar virüsleri ve zararlı yazılım türlerini detaylı bir şekilde sizlere kısaca açıklayalım

1. Bilgisayar Virüsleri (Viruses)

Bilgisayar virüsleri, bulaştıkları dosyalara veya sistemlere zarar veren ve kendini kopyalayarak yayılan yazılımlardır. Genellikle kullanıcı müdahalesi gerektirirler (örneğin, bir dosyanın açılması veya bir uygulamanın çalıştırılması).

Virüs Çeşitleri:

• Boot Sector Virüsleri: Bilgisayarın açılış (boot) sektörüne bulaşır ve sistemin açılışı sırasında devreye girer. Disketlerden ve USB belleklerden bulaşabilir.
• Program Virüsleri: Uygulamaların yürütülebilir dosyalarına (.exe, .com) bulaşır. Program çalıştırıldığında aktif hale gelir.
• Makro Virüsler: Özellikle Microsoft Office belgelerinde (Word, Excel) bulunan makrolara bulaşır. E-posta ekleri ve belgeler aracılığıyla yayılır.
• Polimorfik Virüsler: Her çoğalma sırasında kendini değiştirerek antivirüs yazılımlarından kaçmayı hedefler.
• Yazılım Yaması Virüsleri (Patch Virüsleri): Mevcut dosyalara kendini ekler, böylece dosya boyutu artmadan virüs bulaşır.

2. Truva Atları (Trojan Horses)

Truva atları, kullanıcılara faydalı bir yazılım gibi görünür ancak arka planda kötü amaçlı işlemler gerçekleştirir.

Truva Atı Türleri:

• Uzaktan Erişim Truva Atları (Remote Access Trojans – RATs): Bilgisayarı uzaktan kontrol etmeye olanak tanır.
• Banka Truva Atları (Banking Trojans): Banka bilgilerini ve finansal verileri çalmak için tasarlanmıştır.
• Dropper Truva Atları: Diğer zararlı yazılımları indirmek ve çalıştırmak için kullanılır.
• Exploit Truva Atları: Bilgisayardaki güvenlik açıklarını kullanarak sisteme sızar.
• Downloader Truva Atları: İnternetten zararlı dosyalar indirir ve yükler.

3. Solucanlar (Worms)

Solucanlar, kullanıcı müdahalesi olmadan ağlar aracılığıyla yayılan zararlı yazılımlardır. Özellikle kurumsal ağlarda büyük tehdit oluştururlar.

Solucan Türleri:

• E-posta Solucanları: Kendilerini otomatik olarak e-posta yoluyla gönderir.
• Anlık Mesajlaşma Solucanları: WhatsApp, Messenger gibi platformlar üzerinden yayılır.
• Ağ Solucanları: Ağ güvenlik açıklarını kullanarak yayılan ve genellikle DOS saldırılarına sebep olan solucanlardır.
• Internet Solucanları: Web sitelerindeki güvenlik açıklarından faydalanarak yayılır.

4. Fidye Yazılımları (Ransomware)

Fidye yazılımları, dosyaları şifreleyerek erişimi engeller ve dosyaların geri verilmesi için fidye talep eder.

Fidye Yazılımı Türleri:

• Kripto Fidye Yazılımları (Crypto Ransomware): Dosyaları şifreler ve geri dönüşü neredeyse imkansız hale getirir.
• Kilitleme Fidye Yazılımları (Locker Ransomware): Cihazı tamamen kilitler, ancak dosyalar şifrelenmez.
• Doxware (Leakware): Kişisel verileri ele geçirir ve ifşa etmekle tehdit eder.

Fidye Yazılımlarına Karşı Alınabilecek Önlemler:

• Dosyalarınızı düzenli olarak yedekleyin (özellikle harici ve internet bağlantısı olmayan ortamlara).
• Güvenilir antivirüs ve güvenlik yazılımları kullanın.
• Bilinmeyen e-posta eklerini açmayın ve şüpheli bağlantılara tıklamayın.

5. Casus Yazılımlar (Spyware)

Casus yazılımlar, kullanıcının bilgisi olmadan veri toplar ve üçüncü taraflara iletir.

Casus Yazılım Türleri:

• Keylogger: Kullanıcının klavye girişlerini kaydeder. Özellikle şifre ve banka bilgilerini çalmak için kullanılır.
• Adware: Kullanıcıya sürekli istenmeyen reklamlar gösterir.
• Tracking Cookies: Kullanıcının internet aktivitelerini izler ve hedefli reklamlar için veri toplar.
• Sistem İzleyiciler: Tüm sistem aktivitelerini (açılan uygulamalar, ziyaret edilen siteler vb.) izler.

6. Rootkit

Rootkitler, sistemdeki zararlı aktiviteleri gizlemek için kullanılır. Özellikle işletim sisteminin çekirdek (kernel) seviyesinde çalışabilir.

Rootkit Türleri:

• Çekirdek Seviyesi Rootkitler (Kernel-Mode Rootkits): İşletim sisteminin çekirdek dosyalarını değiştirir.
• Kullanıcı Modu Rootkitler (User-Mode Rootkits): Uygulama seviyesinde çalışır ve sistem süreçlerini gizler.
• Firmware Rootkitler: Donanım yazılımlarına bulaşarak tespit edilmesi neredeyse imkansız hale gelir.

7. Dosyasız Zararlı Yazılımlar (Fileless Malware)

Bellekte çalışan ve diskte kalıcı iz bırakmayan zararlı yazılımlardır. Özellikle RAM üzerinden işlem yapar.

Özellikleri:

• Bellekte Çalışır: Diske herhangi bir dosya bırakmaz.
• Komut Satırı ve Betik Dilleri Kullanır: PowerShell, Windows Management Instrumentation (WMI) gibi araçlarla çalışır.
• Güvenilir Süreçleri Kullanır: Antivirüs yazılımlarını atlatmak için Windows’un yerleşik araçlarını kullanır.

8. Kripto Para Madenciliği Virüsleri (Cryptojacking)

Kullanıcının donanımını kullanarak arka planda kripto para madenciliği yapar. Özellikle CPU ve GPU kaynaklarını tüketir.

Belirtiler:

• Bilgisayarın aşırı yavaşlaması.
• İşlemci ve ekran kartı kullanımının anormal derecede yüksek olması.
• Fanların sürekli yüksek hızda çalışması.

Ekstra: Botnet ve Zombi Bilgisayarlar

• Botnet: Birden fazla bilgisayarın (zombi bilgisayarlar) kötü amaçlı yazılımlar aracılığıyla uzaktan kontrol edilmesiyle oluşur. DDoS saldırıları, spam gönderimi ve yasa dışı aktivitelerde kullanılır.
• Zombi Bilgisayar: Botnet ağına dahil olan ve uzaktan kontrol edilen bilgisayardır.

Zararlı Yazılımlardan Korunma Yolları

1. Güçlü ve Güncel Antivirüs Yazılımları Kullanın.
2. Güvenlik Duvarını (Firewall) Etkin Tutun.
3. İşletim Sistemi ve Uygulamaları Güncel Tutun.
4. Bilmediğiniz Kaynaklardan Dosya İndirmeyin ve E-posta Eklerine Dikkat Edin.
5. Güçlü ve Farklı Parolalar Kullanın.
6. Güvenlik Tarayıcı Eklentileri ve Reklam Engelleyiciler Kullanın.
7. Yedekleme Alışkanlığı Edinin.

Şu an bu sayfayı inceleyenler sayısı: 1 kişi.