Demans, beynin bilgi, davranış ve gündelik yaÅŸamı sürdürme gibi iÅŸlevlerinde gösterdiÄŸi aksaklıklardır. Genellikle ileriki yaÅŸlarda görülür ve Alzheimer’a göre daha yavaÅŸ ilerler.
Bireylerde bellek kaybı görülmesi, konuÅŸma ve alet kullanma becerilerinde aksaklıklar tespit edilmesi hususunda demans teÅŸhisi konulabilir. Fakat kiÅŸide görülen her unutkanlık belirtisi demans demek deÄŸildir.
Avrasya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Türkan Uslu, demans ve alzheimer hakkında deÄŸerli bilgiler veriyor.
Demans Belirtileri Nelerdir?
Halk arasında Alzheimer başlangıcı olarak adlandırılan demansı yalnızca hafıza problemi olarak tanımlamak yanlış olacaktır. Kişiler bellek kaybının yanında:
- Giyinme, düzgün bir biçimde yemek yeme, alet kullanma gibi edinilmiÅŸ becerilerini gerçekleÅŸtirmekte güçlük çekebilir,
- Bireyler kiÅŸilik ve davranış deÄŸiÅŸiklikleri gösterebilir
- Dili kullanmada ve konuÅŸulanları anlamada güçlük çekebilir,
- Yol bulamama, aritmetik iÅŸlemlerde zorluk, içe kapanma, halüsinasyon görme gibi problemler yaÅŸayabilir.
Demansın tüm bu belirtileri beynin etkilenme bölgelerine göre oluÅŸur. Dolayısıyla kiÅŸide ayrı ayrı ya da bir arada görülebilir.
BaÅŸlangıçta hastanın genellikle hafızasıyla ilgili belirgin bir ÅŸikayeti olmaz. Bireyin ailesi hastanın daha önce yaptığı iÅŸlerde bir miktar zorluk yaÅŸadığını belirtebilir. Fakat yapılan bellek testlerinde belirgin bir fark ortaya çıkmayacaktır. Dolayısıyla bu evre, hafif biliÅŸsel bozukluk ya da hafif hafıza bozukluÄŸu olarak da adlandırılır.
Demans ve Alzheimer Aynı Şey Midir?
Alzheimer bir demans türüdür fakat her demans Alzheimer deÄŸildir. Alzheimer haricinde demansa sebep olan pek çok durum ve hastalık bulunur.
Alzheimer olan bireyin en çok ve öncelikle hafızası etkilenir. Zamanla hafıza kaybına yön bulamama, idrar tutamama, giyinememe ve karar verememe gibi çeÅŸitli davranış bozuklukları dahil olur.
Ä°leri yaÅŸlılık, Alzheimer’da en önemli risk faktörüdür ve hastalığın görülme oranı yaÅŸla birlikte artar.
Kimler Demans Riski Altındadır?
- Ailede demans hastası olması,
- Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve ÅŸeker hastalığı gibi risk faktörleri
- Kafa travması öyküsü
- Sosyal izolasyon
- DüÅŸük eÄŸitim seviyesi
- Ä°leri yaÅŸ (80+) demans için risk faktörlerini oluÅŸturur.
Demans Teşhisinde Neler Yapılır?
Öncelikle hasta ve onu iyi gözlemleyen bir yakınıyla görüÅŸülerek bireyin hayatında nelerin deÄŸiÅŸtiÄŸi ya da neleri unuttuÄŸu tespit edilir. Daha sonra çeÅŸitli nöro-psikolojik testler yardımıyla bireyin biliÅŸsel hafızası ve kapasitesi test edilir.
Demans hastalığı konusunda emin olabilmek için hastanın tiroit hormonlarına ve B12 vitamini düzeyine de bakılır. Tüm testlerin sonucunda demans teÅŸhisini destekleyen bulgulara ulaşılırsa, hastadan MR görüntüsü istenebilir. Çünkü beyindeki yapısal bozulmalar, MR görüntülerinde ortaya çıkacaktır.
PET ÅŸeklinde isimlendirilen beynin çalışmasını gösteren teknikler ve fonksiyonel MR (fMRI) görüntülemeleriyle demans hastalarının beyinlerindeki yavaÅŸlayan bölgeler daha hızlı ÅŸekilde tespit edilebilir. Böylelikle hem tanı desteklenirken hem de tedavi süreci kapsamlı ÅŸekilde planlanabilir.
Unutkanlık Tedavi Edilir mi?
Beyinde ödem oluÅŸumuna, tiroit hormonlarının az salgılanmasına ya da B12 vitamini eksikliÄŸine baÄŸlı ÅŸekilde oluÅŸabilen unutkanlıkların tedavisi mümkündür.
Alzheimer’da kullanılan ilaçlar, sinir hücreleri arasındaki iletimde bulunan maddelerin aynı düzeyde kalmasını saÄŸlar ve ayrıca hücre ölümünü yavaÅŸlatır. Fakat Alzheimer sürecini durdurmak veya geri döndürmek günümüzde ne yazık ki mümkün deÄŸildir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Etiketler: