COVID-19 Geçiren Kişiler Hakkında Merak Edilenler!

Aralık 2019 da Çin’de ilk vakaların görülmesi ile baÅŸlayan ve tüm dünyaya yayılan daha sonradan SARS-CoV-2 olarak adlandırılan virüsün neden olduÄŸu COVID-19 pandemisinin ilk yılını geride bırakmak üzereyiz. Peki, ÅŸuanda tüm Dünya’da merak konusu olan COVID -19 aşıları hakkında neler biliyoruz? COVID-19 geçiren kiÅŸiler aşı olmalı mı? Hastalığı geçiren kiÅŸiler tekrar COVID-19 olabilir mi? Antikor testleri ve koruyuculuk hakkında bir yıllık deneyimler ve yorumlar… Tüm merak edilenleri Çocuk SaÄŸlığı ve Hastalıkları/Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Serkan Atıcı yanıtladı. Aralık 2020 sayılarına incelendiÄŸinde Dünya’da 80 milyondan fazla vakanın görüldüğü, 1.7 milyondan fazla kiÅŸinin de hastalık nedeni ile kaybedildiÄŸini görmekteyiz. Ä°lk vakanın 11 Mart 2019 görüldüğü ülkemizde vaka sayısı 2 milyonu geçmiÅŸ olup, maalesef 20 bine yakın kiÅŸide COVID-19 nedeni ile hayatını kaybetmiÅŸtir. Pandeminin ilk dönemlerinde maske, mesafe, hijyen gibi kontrol önlemlerini tartışırken günümüzde baÅŸta COVID-19 aşıları olmak üzere tartışılan konularda, COVID-19 hakkında merak edilen sorularda, bilimsel geliÅŸmeler ışığında güncellenmiÅŸtir. Uzm. Dr. Serkan Atıcı ‘’Özellikle COVID-19 geçiren kiÅŸi sayısının fazla olması ve giderek de bu sayının artması, bu kiÅŸiler hakkında deÄŸiÅŸik soru ve sorunları da beraberinde getirmiÅŸtir. Bazen insanlarda kafa karışıklığına yol açan, bazı hasta veya yakınlarının kimi zamanda meslektaÅŸlarımızın çeÅŸitli iletiÅŸim yolları ile bizlere sormuÅŸ olduÄŸu, bizimde toplumu bilinçlendirmek için önemli olduÄŸunu düşündüğümüz COVID-19 geçirmiÅŸ kiÅŸiler hakkındaki en çok merak edilen soru ve sorunlar ile ilgili geliÅŸmeleri güncel bilimsel bilgiler ışığında paylaÅŸmak istedik.’’ dedi. COVID-19 Geçirerek Ä°yileÅŸen KiÅŸi Tekrar Aynı Hastalığı Geçirebilir mi? Geçirirse Daha mı Ağır Geçirir? Bir yıllık tecrübeler göstermiÅŸtir ki iyileÅŸen kiÅŸiler arasında tam oran bilinmese de bazı kaynaklarda %0.01-%0.1 olarak belirtilen oranlarda hastalığı tekrar geçirme riski vardır. Bununla ilgili hem ülkemizde hem de dünyanın çeÅŸitli yerlerinde örnek vakalarda mevcuttur. Burada ki en büyük yanlış algı basında çıkan ya da çevreden duyulan münferit örneklerin herkes için genellemesinin yapılmasıdır. Herkesin immün sistemi yapısı aynı olmadığı gibi COVID-19 geçiren kiÅŸilerin immünizasyon yani hastalığa karşı koruyuculuk oluÅŸturup, oluÅŸturamama, koruyuculuk oluÅŸturmuÅŸ ise ne düzeyde koruyuculuk oluÅŸturduÄŸu, oluÅŸan koruyuculuÄŸun ne kadar süre ile hangi oranda kiÅŸiyi koruyacağı gibi parametrelerde deÄŸiÅŸmektedir. Bu noktada çokça kullanılmaya baÅŸlanılan ve giderek yaygınlaÅŸan SARS-CoV-2 antikor testlerine de bir alt baÅŸlık açmakta da yarar var. Antikorlar immünsistemin bileÅŸenlerinden biri olan humoral immünitenin antijenlere (virüse veya aşıda bulunan viral bileÅŸenlere) özgül ürettikleri yanıtlardır. Antikor yanıtı bize bazı yorum imkânı sunsa da SARS-CoV-2 virüsüne karşı geliÅŸen antikor yanıtının ne kadar süreceÄŸi, ne zaman azalarak sonlanacağı, kiÅŸiyi hangi oranda ne kadar süre koruyacağı günümüzde tam olarak bilinmemektedir. Bunu zaman ve bu zaman içerisinde yapılacak bilimsel çalışmalar gösterecektir. COVID-19 atlatan bazı kiÅŸilerinde antikor geliÅŸtiremediÄŸi de gözlenmiÅŸtir. Bu durum kiÅŸinin immünize olmadığını göstermeyebilir. Ä°mmünsistemin farklı bölgelerinin (hücresel immünite) aktivasyonuna baÄŸlı geliÅŸen immünizasyon sayesinde bu kiÅŸilerde de koruyuculuk saÄŸlanmış olabilir. Bu sebeplerden dolayı hastalığı geçiren kiÅŸilerin koruyuculuÄŸum hala devam ediyor mu yaklaşımı ile farklı zamanlarda, tekrar tekrar antikor seviyeleri baktırmalarının bilimsel bir temeli yoktur. Ä°kinci kez hastalığı geçiren vakalar incelendiÄŸinde bunların bir kısmının hastalığı ilkinden hafif veya asemptomatik olarak geçirdiÄŸini, çoÄŸunun benzer ÅŸiddette, bir kısmının da ilkinden daha ağır geçirdiÄŸini, hatta dünya literatürün de ikinci kez geçirilen hastalık esnasında kaybedilenlerin olduÄŸunu söylemek mümkündür. Hastalığın ikinci kez geçirilmesinin kesin olarak ilkinden daha ağır olacağı algısı da yanlıştır.  Özetle; COVID-19’u ikinci kez hatta ikiden de fazla kez geçirmek mümkün olmakla birlikte hastalığın ilk bir yılı gibi kısa bir döneme bakıldığında ikinci kez geçirenlerin oranı çok düşüktür. BaÅŸta bu virüse çok sık ve yoÄŸun maruz kalan saÄŸlık çalışanları olmak üzere tüm insanların hastalığı geçirse dahi rehavete kapılmadan, kontrol önlemlerine ve alınan tedbirlere maksimum derecede dikkat etmeleri doÄŸru bir yaklaşım olacaktır.   COVID-19 Geçiren KiÅŸinin COVID-19 Aşısı Olması Gerekir mi? Uzm. Dr. Serkan Atıcı, ‘’Bu konuda ÅŸu an için netleÅŸmiÅŸ bilimsel görüş birliÄŸi yoktur. ÇeÅŸitli uzman görüşleri mevcuttur. Tekrar hastalığa yakalanma oranının %0.1 in altında olduÄŸunu, geçirilen hastalığın saÄŸlıklı bireylerin %90-95’inde ÅŸu anki saptamalara göre 6 aya kadar koruma saÄŸladığını, hastalığı geçiren kiÅŸilerde aşının lokal veya sistemik etkilerinin nasıl olacağına dair yeterli verinin bulunmayışını da dikkate alarak özellikle son 1-2 ayda, hatta 6 ay öncesine kadar hastalığı geçirenlerin, bu dönem için aşı olmamasını öneriyoruz. Bu konudaki bilgiler netleÅŸip, ortak görüş birliÄŸi oluÅŸana kadar farklı saÄŸlık durumu olan kiÅŸilerin hekimleriyle görüşüp uzman görüşü doÄŸrultusunda hekimi ile birlikte ortak karar vermeleri doÄŸru olacaktır.’’ dedi. BEYAZ HABER AJANSI (BHA)