by 
İyi Parti Kalkınma Politikaları Başkanlığı’nın son 16 yılda azalan işlenen tarım arazileri konusunda yazılı basın açıklaması şöyle:
2004-2020 arasında işlenen toplam arazi miktarı miktar olarak 4.240.115 hektar azaldı. 23.812.992 hektardan 19.572.877 hektara düştü. Azalış oranı ~ %18 oldu.
En fazla azalan 5 il (miktar olarak)
Konya 761.699 ha.
Diyarbakır 241.465 ha.
Şanlıurfa 207.717 ha.
Yozgat 174.171. ha
Adana 153.855 ha.
100.000 ha ve üzeri arazi kaybeden il sayısı 11.
En fazla azalan 5 il (%oran olarak)
Zonguldak % 61,5
Trabzon % 60,5
Ordu % 60,5
Düzce % 57
Rize % 57
Miktar olarak azalan ilk 30 il’deki azalış miktarı 3.534.322 ha oldu. Miktar olarak azalan ilk 20 il’deki azalış miktarı 3.002.349 ha oldu. Oran olarak, ilk 30 il’deki azalış toplama göre ~%15. Oran olarak, ilk 20 il’deki azalış toplama göre %12,6. En yüksek oranlı azalışların zaten çok az ekili dikili alanı olan Karadeniz bölgesinde olması çok çarpıcı.
En yüksek miktarlı azalışların (100.000 ha üzeri) İç Anadolu (5 il), Doğu Anadolu (2 İl), GD Anadolu (2 il) ve Akdeniz bölgesinde (2 il) sıkışması dikkat çekici. Miktar olarak azalış gösteren ilk beş ilin toplam azalış miktarı, 1.538.907 ha ve azalan toplam miktara göre oranı % 36 oldu. Oransal azalıştaki ilk 5 il’in toplam azalan miktarı, 107.923 ha ve toplam azalan miktara göre oranı % 2,5 oldu.
Burada dikkat edilmesi gereken kavram “Toplam işlenen tarım arazisi” kavramıdır. İşlenebilir, işlemeye elverişli araziler başka bir anlamlar ifade eder. Buradaki kavram, doğrudan ekilen-dikili-dikilen; toprak işlemeli alanı ifade eder.
Sonuçlar:
Kaybedilen arazinin ne kadarının terk, ne kadarının imar ve yapılaşma, ne kadarının vasıf kaybı olduğunu bilmiyoruz. Tahminen kaybedilen arazinin 2/3’nün geri kazanılabileceği ve yeniden ekim-dikime açılabileceği düşünülmektedir.
İşlenebilir ve işlemeye elverişli olup işlenmeyen arazilerle beraber yaklaşık 3,5 milyon ha. arazinin tekrar üretime kazandırılabileceği, bunun için özel bir çalışma ve planlama yapılması gerektiğini düşünmekteyiz.
Karadeniz’deki kayıpların diğer yerlere göre yapılaşma ağırlıklı olduğu gözlemlenmektedir. Yüksek kesimlerde ise durum terk yönüne dönmektedir. Karadeniz’deki bu durum oldukça tehlikeli ve geri dönüşü zor, yeniden üretime kazandırılması imkansıza yakın olarak görülmektedir.
Pamuk, Ayçiçeği, Mısır, Soya, Buğday gibi en yüksek açık verdiğimiz, ithalat bedeli ödediğimiz ürünlerin, bu araziler için alternatif bir üretim biçimi olduğu düşünülebilir. Hatta genel kanaatler bu yönde beyan edilmekte; sadece bu arazilerin tarıma kazandırılması ile bu açıkların giderileceği ifade edilmektedir. Arazi kayıplarının il ve bölgelerini düşündüğümüzde; tarımsal özellikler açısından bu tür bir genellemenin yanlış olduğunu görüyoruz. Çünkü en çok toprak kaybı olan Konya, Yozgat, Ankara, Afyonkarahisar, Kırşehir gibi illerin kurak-yarı-kuşak iklim kuşağında olması, Mısır, Pamuk, Soya gibi suya ihtiyaç duyan ürünlerin yetiştirilmesine izin vermeyebilir. Ancak geniş bir ülkesel planlama ve ürün patern’lerinin belirlenmesi üzerinden bu arazilerden yararlanılması (kurak bölgelerin tahılların üretiminde kullanılması, diğer bölgelerin ise tahıllar yerine diğer ürünlerin üretiminde kullanılması) ve ciddi katkılar sağlanması mümkün görülmektedir.
